Burn-out: herstellen vanuit bio-psycho-sociaal perspectief!
Hoe doe je dat? Krijg inzicht in hoe je lichamelijk kunt herstellen en tegelijkertijd kunt werken aan bewustwording van mentale factoren die ervoor zorgen dat je burn-out raakt.
Lichamelijke roofbouw
Burn-out is een hevige ontregeling van lichamelijke en mentale processen. Het ontstaat na een langdurige periode van lichamelijke uitputting. De lichamelijke uitputting heeft gevolgen voor je lichaam en je brein en er ontstaan diverse klachten. Zo kunnen bijvoorbeeld slaapstoornissen, stemmingsstoornissen en zelfs psychopathologische beelden ontstaan als gevolg van neuro-hormonale veranderingen. De neuro-hormonale veranderingen hebben ook gevolgen voor het functioneren van het hart, spieren, immuunsysteem, maag en darmen.
Herstellen van burn-out vraagt als eerste stap: werken aan lichamelijk herstel zodat de ontregeling gereguleerd kan worden. Ik beschrijf verder hoe je middels concrete fysieke oefeningen die herstellend werken, tegelijkertijd werkt aan het bewust worden van een aantal mentale aspecten die een burn-out in de hand werken.
Mijn persoonlijke ervaring……Voorkomen is beter!
Mijn missie is om preventie concreet aan te pakken. Ik heb meegemaakt hoe het leven eruitziet als je in een burn-out terecht komt. Ik zal je vertellen: heel naar.
Ik, als professional, nam de signalen niet serieus, dacht dat het allemaal net nog wel kon… Nee dus: ik ervoer van de ene op de andere dag wat burn-out betekent……… De herstelperiode duurde lang.
4 weeks stappenplan
Ik heb mijn ervaring en kennis gebundeld in een 4 weeks programma. Dit programma is pragmatisch, concreet en biedt een gestructureerd stappenplan om van burn-out klachten te herstellen. Zodat een echte burn-out voorkomen wordt. Naast het voorkomen van burn-out leer je ook hoe je kunt vitaliseren, waardoor je draagkracht toeneemt.
Het is belangrijk dat mensen weten hoe burn-outklachten veroorzaakt worden en wat ze zelf kunnen doen om te herstellen. Inzicht; praktisch oefenen, zelfmanagement en bewustwording zijn de kernwoorden.
Burn-out alleen door werk?
Burn out wordt van oudsher bekeken als een probleem vanuit de medewerker die door te veel werkdruk uit balans raakt en daardoor klachten ervaart. Inmiddels weten we dat het niet alleen door een toename van werkdruk ontstaat. Ook topsporters; mensen die een hevige life-event mee hebben gemaakt, of mensen die een ernstig ziekteproces meegemaakt hebben kunnen burn-out klachten ervaren. De gemeenschappelijke deler van de bovengenoemde groepen is dat er roofbouw ontstaat door een tekortschietend herstel-mechanisme. Dit kan onder andere komen door te weinig slaap, te veel stress gedurende de dag, te veel gevraagde lichamelijke inspanning…
En ja, dit heeft zeker te maken met; sub-assertiviteit, angst voor afwijzing, moeite om grenzen aan te geven, moeite om te stoppen, groot verantwoordelijkheid gevoel en hoge eisen naar jezelf. Echter door dit te weten los je de ontregeling niet op. Belangrijk is het zeer zeker. Dit komt in fase 2 aan bod.
Autonome zenuwstelsel
Er zal eerst gewerkt moeten worden aan herstel en dat is moeilijk. Het lichaam staat namelijk in de actiestand. Is continu paraat. Dit wordt veroorzaakt door het autonome zenuwstelsel dat direct reageert op stress en emotie. De sympathische tak van dit zenuwstelsel is overactief. Dit noemen we de actiestand: we gebruiken continu energie om lichamelijke en mentaal te kunnen presteren. Het grote dilemma is dat de overgang naar de ruststand niet meer gemaakt wordt en er roofbouw ontstaat.
Begripsverandering: van ‘luieren’ naar actief herstellen
Tot rust komen is noodzakelijk. Rust is namelijk de lichamelijke stand waarin herstelwerkzaamheden kunnen plaatsvinden. Mensen die burn-out klachten hebben komen moeilijk tot rust, want overdag op de bank liggen om een ontspanningsoefening te doen, roept van alles op: het lichaam wil namelijk liever niet stil liggen. Want dit betekent ook bewustworden van hoe het met je is. En dat voelt in die fase niet lekker. Onrust en gejaagdheid voeren de boventoon. Ook roept het allerlei ondermijnende gedachten op: ‘ik heb nog zoveel te doen’, ‘ik ben lui’ , ‘dit kan echt niet’, of ‘stel je voor dat mensen me nu zouden zien’.
Herstel-momenten inbouwen op het werk is niet onmogelijk maar vraagt eerst om vaardigheden in een ‘veilige’ situatie te kunnen oefenen.
In mijn werk zie ik dagelijks mensen die hier tegen aan lopen. Interessant om te zien is wanneer ze eenmaal begrijpen dat dit ‘luieren’ (= bewust lichamelijk ontspannen) ook actief werken aan herstel is, dan krijgt luieren een andere betekenis: luieren transformeert naar => werken aan herstel. Belangrijke perspectief verandering.
Lichamelijk herstel gaat hand in hand met werken aan mentale factoren
Overdag een ontspan-moment inbouwen, vraagt om gedragsverandering. Dit andere gedrag stelt mensen bloot aan de ondermijnende gedachten en gevoelens die automatische gedragspatronen initiëren en oorzakelijk zijn aan roofbouw.
Een voorbeeld: Als je overdag een moment wil nemen om tot rust te komen, maar je partner wil nog het een en ander gedaan hebben.
Dan vraagt dit om assertiviteit; het aangeven van een grens. Dit vraagt dan om omgang met ondermijnende gedachten die voortkomen uit angst voor afwijzing (‘wat vind de ander van mij als ik dit doe’, ‘wat vind ik van mezelf als ik dit doe?’).
Een ander voorbeeld: bewust de lat lager leggen, waardoor je de eisen die je aan jezelf stelt laat vieren. Daadwerkelijk stoppen met waar je mee bezig bent. Hier zul je ’doorheen moeten’ als je de keuze maakt om een ontspanningsoefening te doen.
Door concrete lichamelijke oefeningen en bewustwording samen te koppelen werk je dus vanuit een biopsychosociale insteek.
Wil jij eens experimenteren met een kort bewust oplaadmoment?
Dan kun je de volgende ontspanningsoefening eens toepassen? Wees je ook eens bewust welke gedachten dit oproept..
Ga lekker zitten en klik op ontspanningsoefening om te beginnen.
En mocht je erg veel onrust ervaren bij het doen van de oefening, vraag je dan eens af hoe het echt met je gaat op dit moment?